1. CÁC ĐẶC ĐIỂM NỔI BẬT

+ Sapoche là tên thường gọi của người Miền Nam, ở Miền Bắc gọi là cây Hồng Xiêm ngoài ra còn có các tên gọi khác như sapo, xa pô chê, lồng mứt.

+ Hồng xiêm có thể cao từ 2 - 10 m. Nó là loại cây có khả năng chống gió tốt và vỏ cây rất nhiều nhựa màu trắng, giống như gôm. Lá của chúng có màu xanh lục và bóng mặt.

+ Lá mọc cách tập trung đầu cành, hình elip hay ôvan, dài 7 – 15 cm, với mép trơn. Hoa màu trắng, không dễ thấy, có hình dáng tương tự như quả chuông và có 6 tràng hoa hình thùy.

+ Quả là loại quả mọng, hình cầu hoặc hình quả trứng hoặc hình thon dài, đường kính 4 – 8 cm và chứa từ 2 – 10 hạt. Vỏ có màu nâu - vàng nhạt. Bên trong là lớp cùi thịt có màu nâu ánh đỏ với kết cấu hạt mịn hơi giống với ruột quả lê. Hạt của nó có màu đen.

2. XUẤT XỨ VÀ MÙA VỤ

+ Xuất xứ: Thái Lan.

+ Mùa vụ: Thời vụ trồng cây hồng xiêm thích hợp nhất đối với miền Bắc vào vụ xuân tầm khoảng tháng 2 và tháng 3 bởi lúc này thời tiết và ẩm độ đều tốt. Còn ở phía Nam, ta nên trồng hồng xiêm vào mùa mưa, khoảng tháng 4 và tháng 5. 

3. GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG

+ 100g quả hồng xiêm chứa:

- Chất đạm: 0.44 g.

- Chất béo: 1.10 g.

- Sắt: 0.8 mg.

- Beta-carotene: 60 IU.

- Phốt pho: 12 mg.

- Canxi: 21 mg.

- Riboflavin (Vitamin B2): 0.02 mg.

- Pyridoxine (Vitamin B6): 0.037 mg.

- Pantothenic acid (Vitamin B5): 0.252 mg.

- Potassium: 193 mg.

- Vitamin C: 14.7 mg,...

4. GIÁ TRỊ Y HỌC

+ Tác dụng của cây hồng viêm theo Đông Y:

- Quả hồng xiêm có tác dụng sinh tân dịch, nhuận tràng, thanh nhiệt, giải khát. Thường được dùng để trị táo bón và đại tiện khó khăn.

- Vỏ cây có tác dụng bồi bổ. Vỏ và quả xanh thường được sử dụng để trị sốt rét, tả, lỵ và tiêu chảy.

- Quả xanh còn được có tác dụng giải độc khi uống thuốc xổ quá liều.

- Hạt lợi tiểu và hạ sốt, chủ trị sốt cao và tiểu tiện không thông.

+ Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:

- Thành phần Potassium trong hồng xiêm có tác dụng hạ áp.

- Với hàm lượng dinh dưỡng dồi dào, sử dụng hồng viêm vào thời gian mang thai có tác dụng ngăn ngừa thiếu máu và thiếu Canxi ở sản phụ. Ngoài ra loại quả này có thúc đẩy phát triển hệ thần kinh của thai nhi.

- Polyphenol và Tannin trong quả hồng xiêm có tác dụng làm sạch dạ dày, giảm tiêu chảy và điều hòa hoạt động của đường ruột.

- Sapoche chứa nhiều Chất chống oxy hóa, có tác dụng ngăn ngừa lão hóa, giảm hình thành nếp nhăn và ngăn ngừa các bệnh mãn tính như tim mạch, thoái hóa tế bào thần kinh, ung thư đại tràng,…

- Dược liệu còn chứa Axit folic, giúp tái tạo tế bào hồng cầu mới và ngăn ngừa dị tật thai nhi.

- Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy, hồng viêm có tác dụng làm dịu và giảm áp lực lên hệ thần kinh trung ương. Do đó sử dụng loại quả này thường xuyên có thể giảm tình trạng lo âu, mất ngủ và giảm các triệu chứng trầm cảm.

- Hàm lượng Canxi trong sapoche có tác dụng tăng mật độ xương và hỗ trợ điều trị bệnh loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh.

- Hồng xiêm chứa hàm lượng Sắt và Folate dồi dào. Các thành phần này có tác dụng ngăn ngừa thiếu máu, tăng cường hệ miễn dịch và loại bỏ độc tố tích tụ qua đường tiểu.

+ Tham khảo thêm một số tác dụng của hồng xiêm:

- Nhựa cây được sử dụng để sản xuất kẹo cao su.

- Chiết xuất từ hạt sapoche được thoa lên tóc nhằm duy trì độ mềm mượt, giảm số lượng tóc rụng và giảm độ nhạy cảm của da đầu.

- Nhân dân Campuchia sử dụng quả sapoche xanh để chữa lỵ.

- Một số nơi sử dụng quả non và lá non của cây sapoche giã nát và đắp lên vết chó, mèo cắn để giảm sưng đau.

4. SỬ DỤNG VÀ BẢO QUẢN

+ Hồng xiêm được trồng để lấy quả ăn. Nhựa mủ, một dạng Latex lấy từ vỏ cây cũng được dùng để làm chất cơ sở cho các loại kẹo cao su.

+ Khi mua hồng xiêm về, hãy rửa sạch và ngâm qua nước muối trong vài phút. Cách này sẽ giúp giảm nguy cơ độ hại tử chất bảo quản, chất nhuộm màu,...

+ Nếu khi mua hồng xiêm chưa chín, bạn có thể đặt chung chúng với một quả chuối chín. Chỉ cần cho hồng xiêm vào thùng/hộp kín với vài quá chuối chín sau đó đậy nắp kín. Chờ khoảng 2 ngày là hồng xiêm sẽ chín mềm và có thể ăn được.

5. NHỮNG TÁC HẠI CẦN TRÁNH KHI SỬ DỤNG

+ Ăn hồng xiêm khi đói không tốt cho dạ dày:

- Trong quả hồng xiêm có chứa hàm lượng Vitamin C rất cao nên khi đói mà bạn ăn hồng xiêm sẽ khiến dạ dày tiết nhiều dịch vị hơn bình thường. Nếu thường xuyên ăn hồng xiêm khi đói sẽ ảnh hưởng đến dạ dày và có thể bị loét dạ dày.

+ Ăn nhiều không tốt cho hệ tiêu hóa:

- Theo cơ sở dữ liệu về thành phần dinh dưỡng của bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ USDA, trong 100 g hồng xiêm chứa hàm lượng chất xơ cao đủ cung cấp tới 14% nhu cầu chất xơ cho cơ thể trong một ngày. 

- Nếu bạn ăn quá nhiều hồng xiêm sẽ khiến lượng chất xơ tăng cao tạo thành một lớp màng ngăn chặn quá trình tiêu hóa thức ăn trong dạ dày. Do đó, ăn nhiều hồng xiêm sẽ khiến gặp các vấn đề về tiêu hóa như táo báo, đầy hơi, khó tiêu.

+ Hồng xiêm không tốt cho người tiểu đường:

- Hồng xiêm là một trong những loại quả có chứa hàm lượng đường cao. Nếu bạn ăn hồng xiêm chín sẽ thấy nó có vị ngọt đậm và có thể nói rằng lượng đường trong xiêm không hề tốt cho người bị tiểu đường. 

- Không chỉ thế, nếu ăn hồng xiêm nhiều và thường xuyên thì bạn còn có nguy cơ bị mắc các bệnh liên quan đến béo phì.

+ Giảm tác dụng của thuốc:

- Tannin trong hồng xiêm có tác dụng chữa bệnh nhưng khi kết hợp với các loại thuốc khác thì nó có thể làm giảm tác dụng của thuốc. Do đó, nếu bạn đang uống thuốc tây thì nên hỏi ý kiến bác sĩ khi muốn ăn hồng xiêm hoặc bạn có thể ăn hồng xiêm cách thời gian uống thuốc khoảng 2 giờ để đảm bảo không ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc.

+ Nguy cơ ngộ độc thực phẩm cao:

- Hồng xiêm khi chín cầm sẽ thấy mềm tay và chỉ để được khoảng 1 - 2 ngày là sẽ bắt đầu lên men không ăn được nữa. Do đó, khi thu hoạch hồng xiêm, người ta thường thu hoạch khi quả còn xanh và cứng. Khi bán lẻ cho các tiểu thương , hồng xiêm sẽ được ủ thuốc để nhanh chín hơn sau đó mới đem bán. 

- Do nhiều người thiếu hiểu biết nên dùng các loại thuốc không rõ nguồn gốc để kích thích hồng xiêm chín nhanh hơn nên người ăn có thể bị ngộ độc thực phẩm.

- Hồng xiêm hiện là một loại quả được cảnh báo có chứa nhiều hóa chất kích thích cho quả nhanh chín nhất hiện nay.