1. CÁC ĐẶC ĐIỂM NỔI BẬT

+ Cây bòn bon hay dâu da đất, bòn bon tên khoa học: Lansium Domesticum, thuộc họ Meliaceae, nguồn gốc ở Malaysia.

+ Thêm vào đó, cây bòn bon là cây cảnh trái, thân gỗ lớn hay nhỏ. Cây thường trồng ngoài trời làm cây bóng mát.

+ Thân gỗ cây bòn bon cao trung bình từ 15 đến 20 m, mọc thẳng, màu nâu đỏ hay nâu. Cây bòn bon có lá kép, cứng, thuôn, nhẵn, dài khoảng 10 cm.

+ Cây bòn bon có hoa lưỡng tính, nhỏ, nở từng chùm, ở ngọn, màu trắng hoặc vàng nhạt.

+ Ngoài ra, quả bòn bon hơi tròn, vỏ dẻo, màu vàng, có mủ, đậu thành từng chùm lớn khoảng 20 trái.

+ Bên cạnh đó, quả bòn bon có múi, thịt quả màu trắng đục, vị ngọt hoặc hơi chua. Múi nhiều nước có mùi thơm, mỗi múi đều có một hạt rất đắng.

2. XUẤT XỨ VÀ MÙA VỤ

+ Xuất xứ: Việt Nam.

+ Mùa vụ: Từ tháng 5 đến tháng 10.

3. GIÁ TRỊ Y HỌC

+ Ở các nước Đông Nam Á, toàn cây bòn bon đều được dùng làm thuốc. Vỏ và hạt bòn bon làm thuốc hạ sốt, diệt ký sinh trùng đường ruột và ký sinh trùng sốt rét và tiêu chảy, kiết lỵ, vỏ cây còn được dùng chữa côn trùng cắn. Chất xơ trong quả bòn bon còn giúp cho hệ tiêu hóa và phòng ngừa nhiều bệnh ung thư.

+ Bòn bon được xem là nguồn dinh dưỡng cho cơ thể nhưng lại không chứa nhiều Calo, ăn 100g quả bòn bon chỉ cung cấp 70 calo, nhưng lại nhiều xơ. Ăn bòn bon giúp cho cơ thể khỏe mạnh và tốt cho ruột già, phòng ngừa được nhiều bệnh đường ruột nhất là bệnh ung thư ruột kết, bòn bon còn giúp tăng cường hoạt động của hệ vi khuẩn có lợi trong ruột.

+ Bòn bon nhiều Protein, Chất béo, Khoáng tố, Vitamin và Chất xơ. Ca tốt cho xương, FE giúp tăng lượng hồng cầu và phòng bệnh thiếu máu. Bòn bon cũng chứa nhiều Vitamin A, nhóm B, C và E là các Vitamin được xem là những chất mang tính Antioxydant giúp cơ thể loại trừ các gốc tự do gây nguy cơ dẫn đến các bệnh tim mạch, đột quỵ và ung thư.

+ Bòn bon còn là loại trái cây giàu Vitamin C và Thiamin. Nó còn chứa Riboflavin có thể chống lại chứng đau nửa đầu và Niacin làm giảm Cholesterol xấu (LDL) và tăng Cholesterol tốt (HDL) trong máu.

4. SỬ DỤNG VÀ BẢO QUẢN

+ Mặc dù có giá trị dinh dưỡng nhưng cần tránh những sai lầm khi ăn quả bòn bon sau đây để tránh gây hại cho sức khỏe:

- Không nên nhai hạt:

= Quả bòn bon thường có 5 múi, có vách ngăn mỏng. Những múi chưa có hạt hoặc hạt nhỏ có thể nhai luôn.

= Tuy nhiên, một số múi có hạt lớn thì không nên nhai hoặc nuốt vì trong hạt đắng, chứa một chất xác định là cấu trúc Alkaloid độc.

- Không cắn vỏ:

= Vỏ của qủa bòn bon có thể dùng để làm thuốc chữa bệnh nhưng lại có độc tố cao. Vì vậy khi ăn nên cẩn thận.

= Trong vỏ bòn bon còn chứa một chất gọi là acid lansium độc đối với tim, ở liều cao có thể làm ngừng tim ếch. Tốt nhất, khi ăn bòn bon không nên cắn trái mà cần dùng tay để tách vỏ, bỏ hạt.

- Người tiểu đường không ăn nhiều:

= Đối với người mắc tiểu đường thì không nên ăn nhiều bởi trong bòn bon có hàm lượng đường tương đối cao. Người bình thường cũng không nên ăn nhiều vì dễ bị nặng bụng.

- Nhận diện bòn bon thúc chín:

= Những thông tin báo chí gần đây đưa, quả bòn bon thường hay bị phun thuốc thúc chín. Bởi vậy để an toàn, khi chọn mua mọi người cần tinh ý.

= Nếu bòn bon chín tự nhiên thì dưới đít quả sẽ có dấu châm kim li ti, cuống quả còn tươi. Khi bóc ăn thử, bòn bon sẽ có vị ngọt thanh, thịt quả màu trong, hạt đen và nhỏ, đặc biệt không còn mủ.

= Ngược lại, bòn bon chín do dùng thuốc kích thích sẽ có màu vàng đất bóng rất đẹp, không hề có dấu châm kim trên quả. Cuống của quả bòn bon thường bị thâm đen, khi ăn có vị chua, thịt quả đục, hạt to có màu hồng và dính mủ vào tay rất nhiều.

+ Về phần bảo quản trái bòn bon:

- Theo kinh nghiệm, bòn bon tươi chỉ có thể để bên ngoài với nhiệt độ thường tối đa là 4 ngày. Nếu muốn trữ lâu tới 2 tuần thì chúng ta nên để torng tủ lạnh ở nhiệt độ 12 độ C. Tuy nhiên, tốt nhất ăn trong khoảng 7 ngày từ lúc hái thì quả mới thơm ngon.